Fas, resmî olarak Fas Krallığı, Kuzey Afrika'da yaklaşık olarak 32 milyon nüfusa ve 720,000 km² yüz ölçümüne sahip bir ülke. Başkenti Rabat ve en büyük şehri de Kazablanka'dır. Fas'ın, Atlantik Okyanusu'dan, Cebelitarık Boğazını çevreleyip Akdeniz'de son bulan uzun bir sahil şeridi vardır. Doğudan Cezayir, Kuzeyden İspanya, güneyden de Moritanya ve Batı Sahra ile komşudur.
Bu sene kısmette Fas varmış. Bu gezinin bir özelliği de 55 yaşımda, 55. ülkeyi ziyaret etmem olduğunu söyleyebilirim. Afrika kıtasına ilk gidişim bu, 31 Ekim 2011 yılında THY’nin, sabah 9:55 uçağı ile güzel bir uçuştan sonra Fas’ın en büyük ve kalabalık şehri Kazablanka’ya vardık.
31.10.2011: Uçakta dağıtılan basit formları pasaportumuzun içine koyarak gümrük memuruna uzattık, 15 saniye gibi kısa bir sürede işlemimiz bitti. Pasaportumuzun en arka sayfalarından birine kaşe ile birlikte bir giriş numarası verildi. Konaklanacak otellerde bu numaralar isteniyor. Hava alanından otelinize gitmenin üç yolu var. Tren, hava alanının altından kalkıyor ( 50 dirhem=12 Lira). Yani otobüs ile ortalama aynı fiyat. Taksiler taksimetre açıyor, kimisi otobandan, kimisi ara yollardan gidiyor. (150-200 dirhem = 35-45 Lira). 1 € = 11 dirhem. 1 $ =8.5 dirhem.
Kazablanka’da pek gezilecek yer yok, Hasan 2 Camii, Medina (Eskişehir), Atlas Okyanusu kıyısında, Miami sahil şeridine benzetilmek istenen, (Kısmen de benzemiş). Place Ain Dyab (Ain Diyab), Twing Center, ben Bulvar City Othman (Lalla Meryem) civarında Acima marketin ara sokağında oldukça kötü bir Hostel’de kaldım. Kesinlikle tavsiye etmiyorum.
Kaldığınız otelinizden ayrılmak veya otelinize gelmek için tepedeki bagaj kısmında Petit Taxi yazan taksilere binin ve kesinlikle taksimetreyi açtırın.(Taksi metre 1.40-1.70, gece yarısı 2.55 dirhem ile açılıyor), taksi fiyatları Türkiye’ye göre çok ucuz. Yemekler, genelde ızgara türü. Tajin denen bizim güveç tarzı yemekleri ünlü, onun yanında köfte, şiş bulabilirsiniz.
Hijyenik ortamda sorun yok, ben her yemekten çekinmeden yedim. Marketlerden alışveriş etseniz de meyve Türkiye’den pahalı. Et çok olmasına rağmen, bizi paramızla 25-30 Lira arası değişiyor.
Kafeleri çok güzel, Fransız kültürü hakim. Nane Çaylarından deneyin (10 Dirhem). Medina çarşısının bulunduğu yerden 100 metre ileride İbis Oteli bulunmakta, otelin karşısından sahil tarafına doğru yürüyün balık halini göreceksiniz (polis karakolunun karşısında).
Sabah erken gidilirse balık ihalesini görebilirsiniz. Girişin 50 metre ilerisinde, solda bir lokanta var onu geçin, karşınızda gördüğünüz Du Port De Pecne (alt kat) lokantasında afiyetle deniz ürünlerini yiyebilirsiniz. ( 2 kişi 96 Dirhem = 24 Lira)
Oradan taksiye binin, 6 km ilerideki Ain Diyab + Megalama Sineması’nın bulunduğu Atlas Okyanusu kıyısına gidiniz (40 Dirhem =10 Lira).
Medina, surlar içinde kalan alışveriş yeri olarak kullanılan semtidir. Kazablanka’nın, bit pazarı olan Darbigallif semtine sabah saat 11:00'den sonra gidebilir, burada, çalıntı mallar, ucuz elektronik eşyalar, giysiler bulabilirsiniz.
Buradan taksiyle 20 dakika uzaklıkta bulunan Hobous (Mert Sultan) semtine geldik. Taksiye 10 Dirhem =2.5 TL ödedik. Güzel bir yer Bedestan biçiminde tanzim edilmiş, bizim kapalı çarşının küçüğü alışveriş yeri. Zeytin satan dükkanlar ilginizi çekecektir. Kazablanka’da gezmek için iki gün yeterli.
Fas güvenli bir ülkedir tinerci ve uyuşturucu kullananlar çok olmasına rağmen sorun yaratmazlar, cezalar yarım şeriat kanunlarına göre uygulanır ve ağırdır.
03.11.2011 - FES: Fas’da Fransızların yaptığı tren sistemi çok güzel, yaygın ve ucuzdur. Kazablanka’dan bir gün önceden kişi başı ( 110 Dirhem =25 Lira = 10 £. ) ödeyerek 2. sınıf aldığımız Fes bileti ile sabah 7:30 trenine yetiştik.
Tren garı, çok güzel ve temiz, trenin içi gayet güzel. Rabat-Kenitra-Meknes yolunu takip ederek yaklaşık beş saatte Fes şehrine geldik. Petit taksiye binerek sekiz dakikada (10 Dirhem =1 £) ödeyerek, Medine (eski şehir) ana giriş kapısına geldik. Eskişehir’e araba girmiyor, daha doğrusu giremiyor çünkü yollar 3 ile 1.5m genişliğinde.
İstasyondan taksiye binince taksi sizi Eskişehrin Bab Mahrook giriş kapısına getiriyor. Kemerli kapıdan girince küçük bir meydan olan Bab Jloud sizi karşılıyor. Elli metre sonra yol ikiye ayrılıyor. Tala’a Kbira ve Tala’a Sghira. Bu yollardan birine giriyor ve 1.5-2 metre genişliği geçmeyen daracık yollarda gezmeye başlayarak Eskişehir’in içinde kayboluyorsunuz.
Daha önceden Hotel Bookers’ dan ayırttığımız Dar Hafsa oteli aramaya başladık. Sora sora 300 metre yürüyerek 1,5m lik dar sokaklardan geçerek bulduk. Bir aile tarafından işletiliyor, güzel bir butik otel. Aziz isimli bir arkadaş gereken ilgi ve alakayı göstererek bizi odamıza çıkardı.
Odamız doğu tarzı güzel döşenmiş, sıcak su ve kliması olan, gardrobu bulunmayan rahat kalınabilinecek bir mekan. Odanın geceliği 52 £ bize göre çok pahalı (kahvaltı dahil). Oteli bulamamanız halinde sıkıntınızı anlayan ve bu işten geçimini sağlayan gençler sizi 10-20 Dh. karşılığında sıkıntısız olarak otelinize teslim ediyorlar. Bu da geçinmenin bir yolu Fas’da. Otelden çıkarak ilk gördüğümüz cafe de nane çayı içtik. (10 Dirhem =1 £). Ekmek içi tavuk + patates yedik ( 2 kişi 40 Dirhem = 4£).
Medina’nın içinde şuursuzca, ayaklarımız ağrıyana kadar gezdik. Değişik bir dünya, egzotik bir ortam var. İkinci gün Karaviyin camii ve medresesini gezdik, hemen üstünde İdris Sultan çeşmesi ve medresesini ziyaret ettik. Eski iplik boyama atölyelerine gitmedik.
Fes şehrinde 2 gün kalmak yeterli. İnternetten otel ayırtmayın pahalı, eski şehrin hemen girişinde güzel oteller var ve daha uygun fiyata. Bab Bojloud oteli iki kişi 300 Dirhem=28 £. Akşam üstü taksiye 10 Dirhem= 1 £ ödeyerek modern şehirdeki en canlı bulvar olan 5. Muhammet bulvarına geldik uzunca bir süre gezindik, vitrinlere baktık.
Cadde üzerinde bir ızgara salonuna girerek karnımızı doyurduk. Üç porsiyon tavuk şiş (18 çubuk şiş) yedik. ( Toplam 36 Dirhem = 3£). Akşam üstü taksiye binip otelimize döndük. Fes şehrinde başka görülecek bir şey yok. Gece seyahat etmek isterseniz bu şehir bir günde gezilebilir.
5.11.2011- Marakeş: Kurban bayramının ilk günü, Fes kentinde sabah erkenden kalkarak, otelimizden yağmur altında 300 m yürüyerek eski şehrin Bab Boujloud kapısından taksiye binip, tren garına geldik. Taksiye 10 Dirhem =1 £ ödedik. İstasyon çok modern ve güzel. 2 adet nane çayı içtik 36 Dirhem= 3 £ ödedik, çok pahalı dışarıya göre.
Trenimiz 8:50 yerine 9:30 da kalktı. 2. class bilet almıştık ( kişi başı 195 Dirhem =18 €. Kompartıman gayet güzel ve temiz havalandırması iyi genelde, ve dolu olmuyor. Tren, Marakeş yolunu aynı güzergah üzerinden yapıyor, yani Meknes, Ben Simane, Kenitra, Sale, Rabat, Casablanca istikametinden yukarıya çıkıyor.
Bu çok önemli ,biz bilmediğimiz için aynı yolu ikinci sefer katettik, başka alternatifler düşünülebilir. Marakeş’e 8.5 saatte vardık. Hava karardı. Taksiye binip Jema El Fına meydanının yanına geldik. (15 Dirhem = 1.5 €) Adresi tek başımıza bulmak mümkün değil, turistten ekmek yiyen bir balici yanıma geldi ve otelin adresine baktı götürebileceğini söyledi, takıldık peşine. 15 dakikada kalacağımız 1.5 metrelik dar sokaktaki Riad Abhar Otele geldik. Çok güzel bir tesis.
Adnan ve Yasin isimli resepsiyoncu arkadaşlar çok samimi davranıyorlar. Sıcak bir ortam var. Balici arkadaşa 20 Dirhem =2 £ verdik. Yerleşip hemen El Fena meydanına çıktık, çok büyük bir meydan ne ararsanız, ne isterseniz mevcut. Güzel bir akşam yemeği için, 30 Dirhem = 3 € ödedik.
İki büyük bardak portakal suyu 8 Dirhem =0.80 £, 1.5 litre su 6 Dirhem= 0.60 €. El Fena meydanının yanında Kutubiye camisi ve medresesi var. Caminin arkası park ve bahçelik, gezi alanı olarak tanzim edilmiş. Kutubiye camii minaresini gören ana cadde’den 3km ileride meşhur Menara bahçesi, suni gölü ve müze haline getirilmiş köşkünü görebilirsiniz. Biz taksiyle gittik 10 Dirhem =1 € ödedik. Köşkü gezmek 10 Dirhem ücret ödemeniz gerekiyor.
Tekrar Jema El Fenaya döndük, aksi istikametteki ortalama Bahia Sarayına ve saraya gelmeden yolun sağında kalan ünlü Yahudi pazarını gezdik. Saray bileti 10 Dirhem. Yahudi pazarının bulunduğu Palais Badii Meydanında 12 No'lu mini lokantada (Restorande Place Ses Ferblantier) Tajin yedik güzeldi. Bir çeşit güveç. balıklı, etli, kuskuslu, sebzeli olabiliyor. 30 Dirhem = 3 £.
El Fına meydanına yürüdük, ünlü Cafe Brasserie Du Clasier’de Cafe White içtik. 2 cafe 30 Dirhem = 3 €. El Fına Meydanından yürüyerek 10 dakikada gidebileceğiniz Kasbah Ensemble Artisanal Twizra alışveriş yerlerini beğeneceksiniz.
Buralarda Fas kültürüne ait el işleri satılıyor. Buradaki surlarin, mekanın tam arkası Place My Yezid caddesidir. Kasbah Yezid Camii’nin bulunduğu alanın bir bölümü gezi ve alışveriş alanı olarak düzenlenmiştir. Yemeğimizi Fransız Kafe’de yedik 50 Dirhem = 5 £ ödedik. Riad oteller eski şehrin içinde kalmaları ve otantik bir ortamları bulunması nedeniyle surlar dışında kalan otellere nazaran pahalı. Surların dışında meydanın yemen yanında bulunan Ali Hotel, 2 kişi 350 Dirhem =35 £. biz 2 kişi 50 £ ödeyerek kaldık. Her ikisinde de kahvaltı dahil. Ali otelin 40 m ilerisinde yolun karşısında İlyas Hotel, 2 kişi kahvaltı yok 300 Dirhem = 30 £. Hotel Ali; Rue Moulay İsmail'e 00212524444979 üzerinden ulaşabilirsiniz. İlyass Hotel; 85 Rue Moua Hidine. 00212524427696.
Geceleri meydan yükünü alıyor. Lokantalardan her çeşit duman yükseliyor, bu gece döner yemeğe karar verdik. Orada Şavarma deniyor, lavaş içerisinde döner 20 Dirhem = 2 £ ödedik.
Burada gündüz gece ısı farkı çok geceleri serin oluyor. Bu gün Gueliz adı verilen kentin modern yüzünü gezeceğiz. Mohammed 5 caddesi 5 km kadar uzun olan geniş düz bir cadde olup etrafı alışveriş, market, çok güzel apartmanlar ile sarılı ve Fransızlar tarafından planlanıp hayata geçirilmiş bir bölgedir.
Şehrin tüm gölgelerine bu anayolu kesen diğer caddelerden gidilebilir. Marakeş denince akla park,bahçe ve yeşillikler gelir. Hiçbir yerde göremediğiniz kadar çok tanzim edilmiş yeşil alan vardır. Mohamed 5 caddesinden El Fına meydanına doğru gelirken Kutubiye caminin minaresini göreceksiniz.
Surlardan içeri girmeden beş yol ağzındaki büyük göbeğin sağ tarafında girişi olan Arset Moulay Abdessalam parkına girin, hem gezin hem dinlenin. Parktan Kutubiye Camii yönünden çıkarken telefon müzesini gezmeyi ihmal etmeyin.
Müzeden çıkıp karşıya geçin, beşyol ağzındaki Cafe’de nane çayınızı içerken tur şirketlerinin otobüslerini ve faytonların El Fına meydanına giriş çıkışlarını, karmaşayı seyretmekten zevk alacaksınız.
Güzel Tajin yemek isterseniz meydandaki Telekom binasının sağından girin, sinemayı geçin, ardından Mabrouka Cafe Restorantta afiyetle yiyin. 80 Dirhem = 7 €. Sabah erken kalkıp gare tren istasyonuna gittik, hemen yanında Supratour (devletin otobüs şirketi olup tren ile bağlantılı çalışıyorlar) şirketinden Atlas Okyanusu kıyısındaki Agadir şehrine gitmek için bilet aldık ve yola koyulduk.
9.11.2011- Agadir: Kişi başı 100 Dirhem = 9 £ ödeyerek, 9 Kasım sabahı 8:30 da Agadir şehrine hareket ettik. 10 adet iri sardalya aldık, pişirilmesi dahil 140 Dirhem =12 € ödedik. Garaja döndük otobüsümüz 8:00'de hareket etti. Tamamen dolu olmasına rağmen belediye otobüsü gibi her yerde durdu. O an Supra Tour firmasının değerini daha iyi anladık.
5.5 saatte Casablanca garajına geldik, mecburen yine sevmediğiniz otele gittik, saat gece 2 olmuştu. Sabah kalkarak Rabat şehrine gideceğiz.
12.11.2011 - Rabat: Sabah 11:15 trenine yetişmek için taksi ile gara gittik. Taksiye 17 Dirhem =1.50 € ödedik. İki kişi Rabat’a 2. Class bilet için 70 Dirhem = 7 € ödedik. Trenlerin içi temiz ve güzel, bir saatte Rabat’a vardık. Buradaki gar da çok güzel ve temiz.
Hemen gardan taksiye binerek şehrin içindeki Shella anıtlarına ve kalıntılarına gittik. İki kişi giriş 20 Dirhem = 2 £. Görülmesi gereken bir yer. Oradan taksi ile 5 Mohammed caddesine geldik, geniş ve güzel tanzim edilmiş bir bulvar, hafif meyilli yoldan aşağı doğru inince tramvayın Medina durağını göreceksiniz. O alan aynı zamanda Medina Souk (Eski Şehir) alışveriş merkezidir. Değişik tarzda otantik ve egzotik eşyalar bulabilirsiniz.
Medina durağından L2 hattına binin, Bab Lamrisea (Marina) durağında inin. Marinayı ve Cafeleri beğeneceksiniz. Tramvay 2 kişi 12 Dirhem = 1 €. Buradan L1 tramvayına binin ve garda inin. Casablanca Voyage biletinizi alıp, Casablankaya veya başka bir şehre gidebilirsiniz. Rabat’ta gezilecek yerler oldukça sınırlı. Camiler her yerde var, gezmek isteyene Rabat’ta da var.
Dönüş bileti de 2 kişi 70 Dirhem =7 €. Dikkat edilecek ince nokta Casablanca’da 2 adet tren istasyonu var birisi şehrin içindeki ve sizin gideceğiniz Casablanca Voyage, diğeri; şehir dışındaki Casablanca Port. Tren saatleri ve gideceği istasyon panolarda ayrıntılı olarak belirtiliyor.
Ben ayrıca vaktim olduğundan tramvaydan hiç inmeden tüm duraklarını gezdim. Rabat’ın cadde ve sokaklarını seyrettim, oldukça keyifliydi.
Kısaca;
Fas güvenli bir ülke.
Petit taksiler ucuz, taksimetrede yazandan daha çok para istiyorlar
Yemek içmek sorunu yok. Ağız tadımıza uygun. Sulu yemek yok.
Ucuz bir ülke değil.
Satın alınabilinecek çok bir şey yok.
6. Cilt sağlığı için Argan yağı alabilirsiniz.
Eski şehir içindeki Riad denilen otellerde kalmak size ayrı bir heyecan verir. Süre olarak 7 ile 15 gün arası bir gezi ideal.
